Grypa to ciężka choroba wirusowa, obejmująca górne drogi oddechowe i obarczona ryzykiem groźnych dla zdrowia powikłań. Aby się przed nią uchronić, warto stosować szczepienia profilaktyczne. Kto jest szczególnie narażony na zachorowanie? Kto powinien się zaszczepić?

Grypa to choroba wirusowa górnych dróg oddechowych. Wywoływana jest przez kilka typów wirusów: A, B i C. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z przedmiotem skażonym wirusem.

Wirusy grypy posiadają wysoką zdolność mutacji. Jedna osoba może być jednocześnie zarażona kilkoma rodzajami wirusa grypy, co znacznie ułatwia wymianę genetyczną i dalsze mutacje. Jest to jeden z powodów konieczności tworzenia rokrocznie nowej szczepionki na grypę, a także przyczyna występowania okresowych pandemii grypy np. hiszpanki w 1918 roku [1].

Jakie są objawy grypy?

W przebiegu grypy występuje bardzo wysoka gorączka, sięgająca nawet 40°C. Inne najczęściej występujące objawy to ból głowy, osłabienie i uczucie rozbicia. W trakcie grypy może pojawić się także ból gardła, suchy kaszel oraz nieżyt nosa. Możliwymi symptomami, lecz niezwykle rzadkimi, są również nudności, wymioty oraz biegunka.

Powyższe objawy grypy utrzymują się zazwyczaj przez 7 dni, jednak niektóre z nich, w tym kaszel, mogą trwać dłużej [1].

Jakie powikłania może wywołać grypa?

Grypa jest często bagatelizowana i określana mianem „zwykłego przeziębienia”. To wielki błąd, bo choć obie choroby są wywoływane przez wirusy, to grypa jest naprawdę ciężkim schorzeniem, obarczonym ryzykiem wystąpienia licznych powikłań zdrowotnych. Nieleczona bądź leczona w nieprawidłowy sposób może wywołać negatywne skutki, które mocno odbiją się na zdrowiu, i niekiedy życiu pacjenta. 

Najważniejszymi powikłaniami pogrypowymi są:

• zapalenie płuc, zatok przynosowych, ucha środkowego;
• zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia;
• częstsze występowanie incydentów sercowo-naczyniowych, włącznie z zawałem czy udarem mózgu;
• zapalenie rdzenia kręgowego;
• nasilenie występujących chorób przewlekłych;
• stany zapalne mięśni;
• zaostrzenie astmy;
• niewydolność nerek [1].

Czy grypie można zapobiec?

Najskuteczniejszą metodą profilaktyki grypy są szczepienia ochronne. W Polsce są one nieobowiązkowe i dobrowolne. Jednocześnie są silnie rekomendowane, zwłaszcza w grupach ryzyka. Po przyjęciu szczepionki, odporność rozwija się w ciągu 2-3 tygodni i utrzymuje się zazwyczaj 6-12 miesięcy. Szczepionki przeciwko grypie należy przyjmować rokrocznie, ze względu na wysoką zdolność wirusa grypy do mutacji. Najlepszym momentem na zaszczepienie się jest początek sezonu grypowego, czyli wrzesień i październik. Na rynku dostępne są szczepionki inaktywowane (Influvac Tetra, Vaxigrip Tetra) oraz żywe (Fluenz Tetra) [1,2].

Poza szczepieniami nie mniej istotne jest dbanie o prawidłową higienę. Proste czynności, takie jak częste mycie rąk i unikanie kontaktu z osobami chorymi, mogą skutecznie zapobiec dalszej transmisji wirusa [3,4].

Kto powinien się zaszczepić przeciwko grypie?

Im większy odsetek populacji zaszczepi się przeciwko grypie, tym mniejsza szansa, że wirus będzie dalej mutował. Niemniej, istnieją pewne grupy pacjentów, które są szczególnie narażone na zachorowanie oraz są obarczone wysokim ryzykiem rozwoju powikłań. Są to:

• dzieci od 6. miesiąca życia do 18. roku życia, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku między 6. a 60. miesiącem życia;
• pracownicy ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu, funkcjonariusze publiczni, a w szczególności: policja, wojsko, straż graniczna, straż pożarna;
• dzieci uczęszczające do żłobków/przedszkoli;
• dzieci z wadami wrodzonymi serca, zwłaszcza sinicznymi, z niewydolnością serca, z nadciśnieniem płucnym;
• kobiety planujące ciążę i ciężarne;
• osoby powyżej 55. roku życia;
• pensjonariusze DPS-ów i domów spokojnej starości;
• osoby z obniżoną odpornością m.in. po przeszczepach narządów lub pacjenci onkologiczni;
• osoby mające bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6. miesiąca życia oraz z osobami w wieku podeszłym, lub przewlekle chorymi [2].

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/79643,grypa (dostęp z dnia 09.02.2022)
2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/grypa/?strona=5#kto-powinien-zostac-zaszczepiony-przeciw-grypie (dostęp z dnia 09.02.2022) 
3. https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/jakie-szczepionki-przeciw-grypie-sa-dostepne-w-polsce-w-sezonie-2019-2020/ (dostęp z dnia 09.02.2022)
4. R. Korbut, Farmakologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012, s 330-331