Czy rewolucyjna metoda diagnostyki może zmienić walkę z COVID-19?
Naukowcy opracowali nową, rewolucyjną metodę wykrywania koronawirusa, która działa jak detektor molekularny. Mimo że pandemia ustąpiła, wirus SARS-CoV-2 nadal się zmienia i pojawiają się nowe odmiany – niektóre łatwiej się rozprzestrzeniają, inne lepiej omijają naszą odporność. Światowa Organizacja Zdrowia uruchomiła w 2024 roku specjalną sieć do śledzenia tych zmian. Problem w tym, że obecne testy są powolne i drogie, dlatego potrzebujemy czegoś lepszego.
Nowa metoda wykorzystuje specjalne „łowcy molekularne” zwane aptamerami – to małe fragmenty materiału genetycznego, które potrafią rozpoznać i złapać wirusa jak magnes. Gdy aptamer znajdzie wirusa, zmienia sposób poruszania się w roztworze, co można zmierzyć specjalnym urządzeniem mierzącym polaryzację fluorescencji. Najważniejsze odkrycie? Test działa już po 5 minutach i potrafi wykryć różne warianty koronawirusa jednocześnie – od pierwotnego szczepu, przez Deltę, aż po najnowsze odmiany Omikrona. Co więcej, jeden z aptamerów (oznaczony M40) nie myli się z wirusami grypy, więc może precyzyjnie odróżnić COVID-19 od grypy.
Ta przełomowa technologia to prawdziwa rewolucja w diagnostyce – jest szybka, prosta i tania. Nie wymaga skomplikowanych procedur laboratoryjnych, a wyniki otrzymujemy w kilka minut zamiast godzin. Dzięki przenośnemu analizatorowi testy można robić nie tylko w laboratoriach, ale także w przychodniach czy nawet w terenie. Badacze widzą ogromny potencjał w dalszym rozwoju tej metody – planują poprawić jej czułość i zaadaptować do wykrywania innych wirusów. To może być przyszłość szybkiej diagnostyki wirusowej, szczególnie przydatna w krajach o ograniczonych zasobach medycznych.
Podsumowanie
Naukowcy opracowali innowacyjną metodę diagnostyczną wykorzystującą aptamery – specjalne cząsteczki materiału genetycznego działające jak molekularne pułapki na koronawirusa. Technologia opiera się na pomiarze polaryzacji fluorescencji, która zmienia się po związaniu aptameru z wirusem. Kluczową zaletą nowego testu jest jego niezwykła szybkość – wyniki uzyskuje się już po pięciu minutach, podczas gdy konwencjonalne metody wymagają znacznie więcej czasu. System potrafi jednocześnie wykrywać różne warianty SARS-CoV-2, od pierwotnego szczepu przez Deltę aż po najnowsze mutacje Omikrona. Szczególnie obiecujący jest aptamer M40, który precyzyjnie odróżnia COVID-19 od grypy, eliminując ryzyko błędnej diagnozy. Metoda wyróżnia się prostotą wykonania i niskimi kosztami, nie wymaga zaawansowanego sprzętu laboratoryjnego ani skomplikowanych procedur. Dzięki przenośnemu analizatorowi testy można przeprowadzać nie tylko w laboratoriach, ale również w przychodniach czy warunkach terenowych. Badacze planują dalszy rozwój technologii, koncentrując się na zwiększeniu czułości i adaptacji metody do wykrywania innych patogenów wirusowych. Rozwiązanie może okazać się szczególnie cenne dla krajów rozwijających się o ograniczonym dostępie do zaawansowanej diagnostyki medycznej, gdzie szybkie i tanie testy są niezbędne do skutecznego monitorowania epidemii.
